Veelgestelde vragen en antwoorden

De ziekenhuizen zien dat de komende jaren zowel het tekort aan medewerkers als de vraag naar zorg blijven toenemen. Daardoor komt de zorg onder druk te staan. Bovendien nemen de kwaliteitseisen waar ziekenhuizen aan moeten voldoen steeds verder toe. Daarnaast moeten ziekenhuizen voldoen aan zogeheten volume-eisen: een minimumaantal behandelingen voor een bepaalde zorgdiscipline. Haalt een ziekenhuis dat aantal niet, dan mag het die behandelingen niet meer uitvoeren.
Doen we niets, dan dreigen afdelingen wegens personeelstekort te moeten sluiten. Het kan dan van kwaad tot erger gaan, met als gevolg dat zelfs het voortbestaan van ziekenhuizen in gevaar komt. Om ook op termijn goede en toegankelijke ziekenhuiszorg te kunnen blijven bieden, hebben de ziekenhuizen een toekomstplan gemaakt om de zorgelijke ontwikkeling te voorkomen.

Mede door de vergrijzing neemt de vraag naar zorg toe en het aanbod aan medewerkers af. Daarnaast gelden er voor ziekenhuizen steeds strengere kwaliteitseisen. Ook moeten ziekenhuizen aan volume-eisen voldoen: een minimumaantal behandelingen per discipline. Willen we goede en toegankelijke zorg blijven bieden, dan kunnen we zonder ingrijpen niet alle afdelingen en ziekenhuizen openhouden. Om zelf zoveel mogelijk regie over de ziekenhuiszorg te houden, is het verstandiger terug te gaan naar drie ziekenhuizen. Dan houden we goede en toegankelijke zorg beschikbaar. De gemiddelde reistijd neemt dan voor patiënten, bezoekers en medewerkers nauwelijks toe.

Of beide ziekenhuizen verdwijnen, is nog niet besloten. In ons toekomstplan staat de inzet om de ziekenhuizen Tjongerschans in Heerenveen en Antonius in Sneek samen te voegen en nieuw te bouwen in Joure. De komende tijd werken we dit verder uit. Daarna volgt de besluitvorming. De planning is dat het nieuwe ziekenhuis in 2034 opengaat. 

Uit de scenario’s die we hebben bekeken, kwam naar voren dat de reistijd voor bezoekers te veel gaat oplopen als we de ziekenhuizen in Leeuwarden of Drachten sluiten of laten samengaan. Dat zijn geen opties. Bovendien geldt het MCL als topklinisch ziekenhuis. Patiënten uit andere delen van Friesland kunnen in Leeuwarden terecht voor specialistische ingrepen. Die topklinische functie is niet zomaar door andere ziekenhuizen over te nemen. Met de keuze die we nu maken, komen we uit op een topklinisch ziekenhuis en twee algemene ziekenhuizen. Daarmee kunnen we op termijn de juiste zorg blijven bieden.

Bij onze inzet om te komen tot toekomstbestendige ziekenhuiszorg voor Friesland en omstreken spelen vooral de vergrijzing en volume- en kwaliteitseisen aan de ziekenhuiszorg een rol. De zorgvraag zal toenemen, het beschikbare personeel loopt verder terug. Het verwachte personeelstekort in de zorg is niet alleen landelijk maar ook bij ons zo groot, dat dit niet eenvoudig met meer geld is op te lossen.
Daarnaast moeten we investeren om aan de volume- en kwaliteitseisen te voldoen. Door dit op drie in plaats van vier locaties te doen, profiteren we van schaalvoordelen en maken we minder kosten.

Zorgverzekeraars hebben de wettelijke plicht om ervoor te zorgen dat verzekerden toegang hebben tot goede en betaalbare zorg. Vandaar dat zij samen met de ziekenhuizen nagaan hoe dit ook de komende jaren in Friesland mogelijk blijft. 

Voor de gemeenten in de grensgebieden zijn Friese ziekenhuizen het dichtste bij. Bij het nadenken over toekomstbestendige ziekenhuiszorg kijken wij niet naar provinciegrenzen maar naar de mensen voor wie we het dichtstbijzijnde ziekenhuis zijn. Voor hen voelen we ons verantwoordelijk, ook voor de lange termijn. Antonius heeft nog een locatie in Emmeloord met meerdere poliklinieken, waar mensen uit de Noordoostpolder en van Urk voor bepaalde (controle)afspraken naartoe kunnen.

De berekeningen laten zien dat de gemiddelde reistijd voor een bezoeker, patiënt of medewerker dan met een halve minuut stijgt tot zo’n 17 minuten. Let wel, dit is de gemiddelde reistijd. Voor een aantal mensen zal de stijging groter zijn.

Onze belangrijkste taak is het bieden van goede ziekenhuiszorg. Mocht het besluit vallen dat Heerenveen en Sneek samengaan dan duurt het nog tot 2034 voordat het ziekenhuis in Joure er staat. Om tot die tijd goede zorg te blijven bieden, is het nodig om verstandig te blijven investeren. Waar dat kan, houden we er rekening mee dat we van die investeringen ook op de nieuwe locatie kunnen profiteren. Bijvoorbeeld bij de aanschaf van software en apparatuur.

Het doet pijn als we uiteindelijk tot het besluit komen om de ziekenhuizen van Heerenveen en Sneek samen te voegen tot een nieuw ziekenhuis in Joure. We werken er zelf ook met veel plezier. We doen er nu ook onze uiterste best om zo goed mogelijke zorg te leveren. Daar ga je graag op dezelfde locatie mee door. Maar de praktijk is dat dit over tien jaar niet meer haalbaar is. Dan hebben we onvoldoende medewerkers om op vier locaties in Friesland goede zorg te bieden. Afdelingen moeten dan dicht en dan kan het van kwaad tot erger gaan. Dat doet nog veel meer pijn. Voor het behoud van goede ziekenhuiszorg is het beter zelf regie te houden en te besluiten hoe de zorg er in de toekomst uitziet. Ook al zouden hierdoor bestaande ziekenhuisvestigingen verdwijnen.

Dat is nog niet bekend. Dat is onderdeel van het uitwerken van het toekomstplan.

Ja, op dit moment lukt dat, maar we staan we onder druk. Dat blijft de komende jaren ook zo. Er is nu al sprake van een personeelstekort. Dat gaat de komende jaren volgens verwachting verder oplopen. Met dit plan willen we vooruitlopen op ontwikkelingen zodat we zelf tijdig kunnen bijsturen.

Op basis van heel veel data zijn 12 mogelijke scenario’s voor het toekomstplan ontwikkeld (een daarvan was de bestaande situatie). Het aantal ziekenhuizen varieerde in die scenario’s tussen 1 en 4 en er was sprake van mogelijke weekziekenhuizen en volwaardige ziekenhuizen. In elk van de 12 scenario’s is onder meer gekeken naar:

• Reistijd voor patiënten
• Zorgvraag
• Toekomstige kwaliteitseisen
• Aantrekkelijkheid van werk voor (zorg)medewerkers
• Financiële haalbaarheid.

Daaruit kwam Joure naar voren als beste locatie om de stap van vier naar drie ziekenhuizen mogelijk te maken.

Als we het licht op groen zetten om nieuw te kunnen bouwen in Joure, dan is de planning dat het nieuwe ziekenhuis in 2034 opengaat.

We werken er naartoe om in 2026 te kunnen besluiten of er een ziekenhuis in Joure gaat komen.

Door van vier naar drie ziekenhuizen te gaan en intensief samen te werken, zijn we ervan overtuigd dat het mogelijk is om in drie volwaardige ziekenhuizen met spoedeisende hulp, intensive care en (acute) geboortezorg op een kwalitatief hoog niveau zorg aan te bieden. Ook zijn mensen en middelen beter in te zetten in drie dan in vier ziekenhuizen, wat helpt om de personeelstekorten tegen te gaan. 

Ja, bij een volwaardig ziekenhuis horen verpleegafdelingen, poliklinieken, een operatiecomplex, intensive care en spoedeisende hulp en bijvoorbeeld voorzieningen voor diagnostiek en zorgondersteuning.

Dat weten we nog niet. Dat is één van de zaken die we uitzoeken, voor we een besluit nemen of het ziekenhuis er komt.

Via Zorgbelang Fryslân komen er avonden in de provincie waar u meer informatie krijgt over de toekomst van de ziekenhuiszorg. Daar kunt u meepraten. Suggesties, opmerkingen en vragen kunt u ook kwijt via info@ziekenhuiszorgfriesland.nl 

Het zijn de ziekenhuizen zelf die dit samen met de zorgverzekeraars besluiten, binnen de wettelijke regels van de Algemene Maatregel van Bestuur acute zorg. Dit betekent onder meer dat een ziekenhuis de belangen van medewerkers, patiënten, inwoners, andere zorgaanbieders, gemeenten en veiligheidsregio bij het besluit moet hebben meegewogen. Dit gebeurt door in de plannen aan te geven hoe bij het toekomstplan gebruik is gemaakt van de suggesties van belanghebbenden en bezwaren zijn meegenomen.

In de intentieverklaring hebben de ziekenhuizen en zorgverzekeraars afgesproken om het scenario van vier naar drie ziekenhuizen verder uit te werken. Ze kijken welke stappen er nodig zijn om eind 2026 de plannen gereed te hebben om in 2034 de deuren van een nieuw ziekenhuis in Joure te kunnen openen. De intentieverklaring is geen besluit, maar betekent dat de ziekenhuizen en zorgverzekeraars zich maximaal inspannen om dit mogelijk te maken. Voor de weg naar Joure is een routekaart uitgewerkt.

Nee, we hebben in de intentieverklaring afgesproken dat we juist samen willen onderzoeken of we kunnen besluiten tot het laten samengaan van de ziekenhuizen van Heerenveen en Sneek in een nieuw ziekenhuis in Joure.

De intentieverklaring zorgt ervoor dat de ziekenhuizen en zorgverzekeraars het toekomstplan verder uitwerken en gereedmaken om over te besluiten. Het nemen van besluiten gebeurt in 2026. Tot die tijd zetten we nog geen definitieve stappen. 

De situatie is nu anders. Door Covid-19, het nijpend personeelstekort, de verdergaande vergrijzing en de stijgende kosten is bij alle partijen de urgentie nog sterker aanwezig: “Er moet wat gebeuren”. Op de huidige voet doorgaan, is geen optie, dat heeft het ministerie en het Integraal Zorgakkoord wel duidelijk gemaakt. In dat geval kun je er beter voor zorgen dat je als ziekenhuizen en zorgverzekeraars samen een plan maakt.

Over het samengaan van de ziekenhuizen van Heerenveen en Sneek is nog niet besloten. Medisch Centrum Leeuwarden en Tjongerschans Heerenveen gaan op 1 januari 2025 juridisch fuseren en samen verder onder de naam Frisius Medisch Centrum. Mochten Heerenveen en Sneek samengaan, dan is Leeuwarden daar door de fusie met Heerenveen automatisch ook bij betrokken.

Ja, met die plannen gaan we door. Vanaf 1 januari 2025 fuseren Leeuwarden en Heerenveen juridisch tot Frisius MC. We zoeken de komende twee jaar uit of het Antonius vanaf 1 januari 2027 kan aansluiten bij de ziekenhuisorganisatie die door de fusie ontstaat.

Ja, dat blijft voorlopig ook zo. De komende twee jaar moet blijken of er per 1 januari 2027 een fusie komt met Frisius MC, de fusieorganisatie van Leeuwarden en Heerenveen. 

De vier Friese ziekenhuizen doen er alles aan om de ziekenhuiszorg voor Friesland en omstreken beschikbaar en toegankelijk te houden. Daarom ondertekende ook Nij Smellinghe de intentieverklaring en blijft nauw samenwerken met de andere ziekenhuizen. Het ziekenhuis in Drachten blijft zelfstandig.